Zelfcompassie is een werkwoord

Zelfcompassie is een werkwoord: inzichten van trauma expert Janina Fisher.

Onderstaand twee artikelen van trauma expert Janina Fisher, als je je weg zoekt uit trauma via zelfcompassie. Heel inzichtgevend. Wel vraagt het begrijpen veel van je prefrontale cortex en laat die nou juist erg onder druk staan als je getraumatiseerd bent.... daarom is het altijd een goed idee om een betrouwbare en erkende traumatherapeut te raadplegen. De tips hieronder kun je uiteraard wel zelf toepassen.

Samenvatting: Trauma-Informed Stabilisation Treatment (TIST)

 1. Achtergrond

Trauma kan leiden tot een chronisch ontregeld zenuwstelsel: overprikkeling, heftige emoties zonder duidelijke oorzaak, en impulsief gedrag.
Veel mensen grijpen naar zelfbeschadiging, verslaving, eetstoornissen of suïcidegedachten om de ondraaglijke spanning te verminderen.
Deze gedragingen werken tijdelijk, maar versterken op lange termijn de problemen en brengen extra risico’s met zich mee.

 2. Kern van TIST

TIST (Trauma-Informed Stabilisation Treatment) ziet zelfdestructief gedrag niet als “fout” of “ziek”, maar als een overlevingspoging van afgesplitste delen van de persoonlijkheid.
* Trauma zorgt vaak voor fragmentatie: delen die gefocust zijn op “normaal leven” en delen die vastzitten in overlevingsreacties (vechten, vluchten, bevriezen, toegeven, vastklampen).
* Belangrijk is dat elk deel een beschermende functie heeft. Door die erkenning ontstaat minder schaamte en meer compassie.

3. Neurobiologische inzichten

* Bij trauma gaat de prefrontale cortex (rationeel denken) vaak offline en neemt het alarm-systeem (amygdala) de leiding.
* Daardoor voelen reacties alsof het gevaar nu plaatsvindt, zelfs als de situatie veilig is.
* Zelfdestructief gedrag is vaak een poging om adrenaline of endorfines op te wekken, of juist emoties te verdoven.

4. Behandelstappen binnen TIST

1. Psycho-educatie: uitleg over trauma en het brein, zodat reacties betekenis krijgen i.p.v. “gek” voelen.
2. Mindfulness & Differentiatie: leren opmerken welke “delen” actief zijn (zonder oordeel).
3. Labelen van delen: gevoelens en impulsen toeschrijven aan een deel (“een deel wil vluchten”) i.p.v. volledig identificeren (“ik wil weg”).
4. De-identificatie: oefenen om gevoelens waar te nemen zonder ze te zijn. Dit geeft ruimte tussen impuls en actie.
5. Zelfcompassie ontwikkelen: elk deel wordt erkend als een beschermingsmechanisme, met dankbaarheid i.p.v. schaamte.

 5. Resultaten

* Cliënten voelen zich minder “defect” en meer hoopvol.
* Minder opnames en crisissituaties.
* Meer dagen zonder zelfbeschadiging of eetstoornisgedrag.
* Beter vermogen om regulatievaardigheden toe te passen.

🌿 Zelfcompassie als je vastzit

Samenvatting Learning to Love Our “Selves”

In het artikel wordt beschreven hoe veel mensen in therapie het gevoel hebben vast te zitten. Ze komen telkens terug met dezelfde gevoelens: wanhoop, leegte, schaamte of het idee dat ze “niet goed genoeg” zijn. Vaak klinkt er een innerlijke criticus die zegt: “Je zult toch falen, waarom probeer je het nog?” of “Je verdient geen beter leven.”

Dit vasthouden aan negatieve overtuigingen kan zowel cliënten als therapeuten uitputten. Het lijkt alsof niets verandert, hoe hard je ook je best doet. Het probleem is niet een gebrek aan wilskracht, maar dat we onszelf blijven benaderen met strengheid en afwijzing.

De sleutel is zelfcompassie: leren zien dat de pijn en zelfkritiek een begrijpelijke reactie zijn op moeilijke ervaringen, en dat deze gevoelens niet betekenen dat je stuk of mislukt bent. Compassie opent een ander perspectief: je mag erkennen dat het zwaar is, zonder jezelf te veroordelen. Vanuit die mildheid ontstaat vaak vanzelf ruimte voor verandering.

Tips:

1. Herken wanneer je vastloopt

Sta stil bij signalen als: piekeren, jezelf bekritiseren, het gevoel dat alles zinloos is. Benoem dit vriendelijk: “Ik merk dat ik vastzit.”

2. Luister naar je innerlijke stemmen

In plaats van de strenge stem te bevechten, kun je hem nieuwsgierig bekijken. Vraag jezelf: “Waar probeert deze stem mij eigenlijk voor te beschermen?”

3. Breng vriendelijkheid in je zelfspraak

Vergelijk hoe je tegen een vriend(in) zou praten in eenzelfde situatie, en bied jezelf diezelfde woorden van steun en begrip.

4. Normaliseer je gevoelens

Onzekerheid, angst of falen horen bij het menselijk bestaan. Door jezelf te herinneren dat je niet alleen bent, kan er meer ruimte en zachtheid ontstaan.

5. Oefen kleine momenten van compassie

Leg je hand op je hart, haal diep adem en zeg:

• “Dit is moeilijk voor mij.”
• “Moge ik vriendelijk zijn voor mezelf.”

6. Verwacht geen grote sprongen

Zelfcompassie is een proces van herhalen en oefenen. Iedere keer dat je mild reageert op jezelf, maak je al een stap richting heling.

✨ Kernboodschap

Vastlopen betekent niet dat je faalt, maar dat je een kans krijgt om op een nieuwe manier met jezelf om te gaan. Door zachtheid, begrip en compassie te oefenen, kun je jezelf bevrijden uit oude patronen en stap voor stap meer ruimte en levensvreugde ervaren.

Bronnen:

Learning to Love Our “Selves”, Psychotherapy Networker (2012)

Trauma informed stabilization treatment https://janinafisher.com/resources/trauma-informed-stabilization-treatment-tist-a-new-approach-to-treating-unsafe-behavior-lp/

Janina Fisher, Ph.D.